فیلم | ظاهر و باطن قرآن کریم

دکتر سیدمحسن میرباقری، مفسر قرآن کریم در قسمت چهاردهم از مجموعه درس‌گفتار «نمی از باران» درباره ظاهر و باطن قرآن کریم می‌گوید: نکته اول وجود باطن و ظاهر در قرآن کریم است. ظاهر یعنی آنچه که از نگاه به عبارات قرآن و دقت در عبارات قرآن فهمیده می‌شود و باطن یعنی امری که پنهان است. البته معانی مختلفی درباره باطن وجود دارد و از راه دیگری باید بدان دست پیدا کرد.

موضوع اول این است که اصل وجود ظاهر و باطن در روایات ما به فراوانی مطرح شده است. در برخی روایات آمده است: «إنَّ لِلقُرآنِ ظَهراً وبَطناً، ولِبَطنِهِ بَطنٌ إلی سَبعَةِ أبطُنٍ؛ قرآن ظاهر و باطنی دارد، و باطن آن هم باطنی دارد، تا هفت باطن». وجود ظاهر و باطن یک امر قطعی در قرآن کریم است. 

امام صادق(ع) در روایتی که در بصائرالدرجات آمده، می‌فرمایند: «ظَهْرُهُ تَنْزِیلُهُ وَ بَطْنُهُ تَأْوِیلُهُ وَ مِنْهُ مَا قَدْ مَضَى وَ مِنْهُ مَا لَمْ یَکُنْ یَجْرِی کَمَا تَجْرِی الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ کُلَّ مَا جَاءَ تَأْوِیلُ شَیْ‏ءٍ یَکُونُ عَلَى الْأَمْوَاتِ کَمَا یَکُونُ عَلَى الْأَحْیَاءِ؛ ظاهر قرآن تنزیل آن و باطن آن تأویلش می‌باشد، برخی از تأویلات آن سپری شده و برخی از آنها هنوز واقع نشده، قرآن مانند خورشید و ماه جریان دارد و تأویل آن در مورد مردگان(گذشتگان) و زندگان جریان دارد».